Cuối năm 2024, đầu năm 2025, tôi có dịp đôi lần gặp anh Nguyễn Duy Tứ (SN 1982) trên giàn Đại Hùng 01. Ấn tượng đầu tiên về anh khác hẳn hình dung của tôi về một người giàn trưởng cao to vạm vỡ, “ăn sóng nói gió”. Anh Tứ xuất hiện giản dị, phong thái điềm đạm, ánh mắt trầm tĩnh mà kiên nghị. Giữa âm thanh ầm ì của máy móc, giữa mênh mông biển cả, anh vẫn toát lên sự bình thản, tự tin và bản lĩnh để chèo lái cả một tập thể giữa khơi xa.

Từ miền ký ức giếng Tổ...

Câu chuyện đời và nghề của anh Tứ bắt đầu từ một miền ký ức xa xăm, nơi có những mùa hè dài đầy nắng gió. Thuở nhỏ, anh Tứ thường về quê ngoại ở Tiền Hải - vùng đất ven biển gắn liền với những trang mở đầu của ngành công nghiệp dầu khí Việt Nam. Ngôi nhà ngoại anh cách không xa giếng Tổ GK61 - nơi ghi dấu dòng khí đầu tiên của đất nước.

Ngày ấy, cậu bé Nguyễn Duy Tứ cùng đám bạn trong làng hay lang thang ra gần khu khai thác, dừng lại bên hàng rào lưới thép để nhìn vào bên trong. Hình ảnh những đường ống uốn lượn, những chiếc van sắt, ngọn lửa đuốc cháy bập bùng trong gió biển cùng câu chuyện bà ngoại kể đã khơi dậy trong Tứ nỗi tò mò đến cháy bỏng. “Tại sao trong lòng đất lại có dầu khí? Người ta làm cách nào để đưa nó lên?”. Những câu hỏi ngây thơ ấy âm thầm gieo mầm cho tình yêu dầu khí, dẫn lối cậu bé ngày nào bước vào con đường sẽ gắn bó cả đời.Có lẽ nếu không có những buổi chiều cùng đám bạn ngóng nhìn giếng Tổ, không có những lời bà ngoại thủ thỉ bên bếp lửa, sẽ chẳng có một Giàn trưởng Nguyễn Duy Tứ hôm nay...

Giàn trưởng Nguyễn Duy Tứ (bìa trái) báo cáo với Chủ tịch HĐTV PVEP Trương Quốc Lâm về công tác vận hành sản xuất trên giàn.

Học xong cấp 3, Tứ thi cả hai trường: Đại học Bách khoa Hà Nội và Trường Đại học Mỏ - Địa chất, rồi chọn theo học ngành Mỏ - Địa chất (2000-2005). Năm ấy, giữa hàng trăm học sinh trong trường, chỉ mình Tứ chọn con đường đặc biệt đó. Trong tưởng tượng mơ hồ của chàng trai tuổi mười tám, nghề mỏ đồng nghĩa với ra biển, hoặc chí ít là khai thác than ở Quảng Ninh. Nhưng dù chưa rõ ràng, niềm tò mò từ giếng Tổ năm nào vẫn âm thầm dẫn lối...

Gia đình Tứ khi đó còn nhiều khó khăn. May mắn, anh nhận được học bổng của Tổng công ty Sông Đà - chương trình hỗ trợ sinh viên với cam kết sẽ về làm việc cho đơn vị sau khi tốt nghiệp. Ra trường, Tứ bắt đầu công việc ở những công trình thủy điện lớn, trực tiếp thi công khoan hầm giữa lòng núi. Gần hai năm lăn lộn nơi công trường tối ẩm, trong tiếng máy khoan vang dội và bụi đá mù mịt, đã rèn cho anh một ý chí bền bỉ và kỷ luật nghiêm ngặt. Đó là quãng thời gian khắc nghiệt nhưng quý giá, làm nên nền tảng cho bản lĩnh của người kỹ sư giữa biển khơi sau này.

Năm 2007, anh Tứ chính thức bước vào ngành dầu khí - bước ngoặt đưa anh đến với mỏ Đại Hùng, nơi anh gắn bó suốt gần hai thập kỷ qua.

Nhắc đến Đại Hùng, hầu như ai trong ngành cũng biết bởi lịch sử đặc biệt của mỏ. Đây là mỏ được các nhà thầu nước ngoài phát hiện từ những năm 1970. Tuy nhiên, do đánh giá hiệu quả kinh tế không cao và nhiều lý do khách quan khác, họ lần lượt rút lui, để lại cho Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) với giá tượng trưng chỉ 1 USD. Từ năm 2003, Petrovietnam chính thức tiếp quản và đến năm 2005, mỏ được vận hành khai thác trở lại. Với anh Nguyễn Duy Tứ, Đại Hùng không chỉ là nơi làm việc mà còn là nơi chứng kiến hành trình trưởng thành của chính anh - từ một thợ khai thác bình dị, trở thành Trưởng ca, rồi Trưởng bộ phận, Giàn phó sản xuất và đến tháng 5/2024, anh chính thức đảm nhận vị trí Giàn trưởng giàn Đại Hùng 01.

Giàn khai thác FPU Đại Hùng 01 cũng mang trong mình một lịch sử rất riêng. Được đóng từ năm 1974 tại Na Uy, ban đầu là giàn khoan hoạt động ở vùng Biển Bắc, qua nhiều lần đổi tên và hoán cải, đến năm 1994 được nhà điều hành BHPP (Australia) đưa về Việt Nam để phục vụ khai thác mỏ Đại Hùng với tên giàn Đại Hùng 01. Hơn ba thập kỷ sau, giàn vẫn bền bỉ giữa Biển Đông. Đến thời điểm hiện tại, đây là mỏ duy nhất ở Việt Nam được khai thác bằng giàn bán tiềm thủy với các đầu giếng ngầm và vận hành bởi 100% là người Việt Nam.

Giàn khai thác FPU Đại Hùng 01.

Khác với giàn khai thác cố định bằng chân đế, FPU Đại Hùng 01 được neo bằng hệ thống xích khổng lồ dưới đáy biển nên việc vận hành phức tạp hơn nhiều, nhất là trong mùa biển động. Anh Tứ vẫn nhớ như in những ngày đầu ra giàn, khi gió chướng nổi lên, sóng cao đến 6-7m trùm qua cả sân bay trực thăng, khiến anh choáng váng vì say sóng. Khi trở lại đất liền, anh lại rơi vào trạng thái “say đất liền” do cơ thể đang chuyển từ trạng thái động về trạng thái tĩnh. Cái lắc lư ấy, theo thời gian, đã trở thành một phần nhịp sống của những người gắn bó với biển khơi như anh.

Ngoài giá trị lịch sử riêng có của mỏ Đại Hùng, công nghệ và kỹ thuật khai thác trên giàn FPU Đại Hùng 01 cũng mang dấu ấn khác biệt. So với nhiều mỏ khác, các giếng khai thác tại đây được thiết kế theo cấu trúc hoàn toàn khác thường: các đầu giếng không nằm trên giàn mà ở dưới đáy biển, sản phẩm khai thác được dẫn về giàn qua hệ thống ống mềm, còn các van đầu giếng được điều khiển từ xa thông qua các đường thủy lực (umbilical). Chính vì thế, mỗi thao tác vận hành đều đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối, người kỹ sư phải vừa nắm chắc công nghệ, vừa tuân thủ nghiêm ngặt quy trình. Các giàn đầu giếng WHP-DH01 và WHP-DH02 là giàn không người, được điều khiển từ xa (remote) trực tiếp trên FPU Đại Hùng 01. Điều này đồng nghĩa với mỗi chỉ lệnh phải được thực hiện chuẩn xác đến từng chi tiết, bởi chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể kéo theo hậu quả lớn.

Song song với đảm bảo công tác vận hành, những sáng kiến kỹ thuật luôn được xem là “thước đo” của tinh thần nghề nghiệp tại Đại Hùng. Bởi mỗi cải tiến, dù nhỏ, đều có thể mang lại hiệu quả kinh tế, đảm bảo an toàn và giúp công việc vận hành thuận lợi hơn. Anh Tứ và đồng nghiệp đã tham gia nhiều ý tưởng cải tiến trong suốt những năm làm việc, nhưng ấn tượng nhất với anh là sáng kiến đã được áp dụng trong thời gian qua “Tối ưu nguồn khí mỏ Đại Hùng để cung cấp nhiên liệu cho máy phát điện Gas Turbine”. Giải pháp này giúp tiết kiệm đáng kể nhiên liệu dầu DO, đồng thời giảm phát thải, góp phần bảo vệ môi trường - điều mà anh coi là trách nhiệm và niềm tự hào của người Petrovietnam hôm nay.

Do cấu trúc các giếng được thiết kế khác thường nên công tác vận hành trên giàn Đại Hùng 01 đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối, người kỹ sư phải vừa nắm chắc công nghệ, vừa tuân thủ nghiêm ngặt quy trình.

Với Giàn trưởng Nguyễn Duy Tứ, mỗi giai đoạn của Đại Hùng đều mang dấu ấn và tự hào riêng. Được làm đúng nghề mình mơ ước đã là một niềm hạnh phúc, nhưng giây phút mở choke, đốt đuốc đón dòng dầu đầu tiên của mỗi dự án vẫn luôn là khoảnh khắc thiêng liêng nhất. Năm 2011, khi tham gia First Oil dự án Đại Hùng pha 2, anh Tứ khi ấy là Trưởng ca khai thác, đứng ngay tại đầu giếng, chứng kiến ngọn đuốc bùng cháy đón dòng dầu đầu tiên. “Đó là khoảnh khắc hạnh phúc nhất của dân dầu khí”, anh nói. Và đến ngày 7/5/2025, khi Đại Hùng pha 3 được đưa vào khai thác, anh Tứ lại được sống trọn vẹn trong cảm xúc ấy, lần này trong vai trò Giàn trưởng FPU Đại Hùng 01, người trực tiếp điều hành giữa khơi xa.

Người giữ ngọn đuốc Đại Hùng

Tôi có hỏi anh Tứ, làm “nhạc trưởng” của một giàn khai thác quá đặc thù như FPU Đại Hùng 01, hẳn rất vất vả? Anh cười, bảo rằng điều quan trọng nhất của người giàn trưởng không phải là sức vóc, mà là sức chịu đựng và tinh thần vững vàng trước mọi sóng gió. Ngoài khơi, giàn trưởng đôi khi phải đưa ra quyết định trong khoảnh khắc sinh tử, giữa áp lực sản xuất và tiếng sóng gào bủa vây. Chỉ một thoáng do dự cũng có thể dẫn đến sự cố. Thứ anh Tứ tôi luyện qua từng mùa biển động không phải cơ bắp, mà là bản lĩnh giữ bình tĩnh trước mọi tình huống, là một sự điềm tĩnh làm điểm tựa cho cả tập thể giữa trùng khơi...

Nhắc đến kỷ niệm đáng nhớ nhất suốt chặng đường gắn bó với Đại Hùng, anh Tứ kể về cơn bão Noel năm 2017 - ký ức mà anh và đồng đội không bao giờ quên. Đó là lần đầu tiên toàn bộ anh em trên giàn phải di chuyển vào bờ để tránh bão, để lại giàn FPU Đại Hùng 01 “một mình” giữa biển khơi cuồng nộ. Anh Tứ là một trong những người trên chuyến bay cuối cùng rời giàn. Khi máy bay cất cánh, nhìn qua ô cửa sổ xuống mặt biển xám, ánh mắt ai nấy đều ánh lên nỗi lo xen lẫn buồn như vừa phải tạm biệt một người bạn thân đang đối mặt giông tố...

Cụm mỏ Đại Hùng.

Sau khi bão tan, anh Tứ lại là một trong những người đầu tiên bay ra giàn. Từ xa nhìn thấy FPU Đại Hùng 01 vẫn hiên ngang giữa biển, mọi người đều vỡ òa trong niềm vui. Vừa đặt chân xuống giàn, anh em lập tức tỏa đi kiểm tra, khẩn trương khắc phục những hư hại sau bão và khởi động lại toàn bộ hệ thống năng lượng, an toàn, cứu hỏa, cứu sinh, chuẩn bị sẵn sàng đón những chuyến bay tiếp theo đưa đồng đội trở lại khởi động mỏ. “Khoảnh khắc ấy, tôi cảm nhận rõ ràng Đại Hùng không chỉ là công trình, mà như một sinh thể sống - nơi gửi gắm tâm sức và niềm tin của biết bao người”, anh Tứ bồi hồi nhớ lại.

Là giàn trưởng, công việc của anh Nguyễn Duy Tứ không chỉ dừng ở việc quản lý kỹ thuật hay đảm bảo sản xuất an toàn, hiệu quả, mà còn là điểm tựa tinh thần cho anh em trong ca biển. Làm việc giữa trùng khơi, xa đất liền hàng chục ngày liền, con người dễ mệt mỏi và căng thẳng hơn rất nhiều. Anh Tứ hiểu điều đó, nên ngoài việc điều phối công việc, anh luôn quan tâm đến tâm tư của từng người, tạo không khí đoàn kết, sẻ chia, giữ cho nhịp sống trên giàn vui vẻ và cân bằng. Anh bảo, nếu tinh thần người lao động bị bào mòn bởi áp lực hay nỗi nhớ nhà, họ sẽ khó toàn tâm toàn ý với công việc, mà chỉ một phút lơ là giữa đầu sóng cũng có thể phải trả giá đắt.

Vì vậy, trên FPU Đại Hùng 01, bên cạnh vai trò người chỉ huy sản xuất, anh Tứ còn là người khơi dậy sự đồng lòng, giữ bầu không khí thân tình để giàn luôn như một “ngôi nhà thứ hai” giữa biển lớn.

Ngoài áp lực công việc, vị trí giàn trưởng còn phải sẵn sàng ứng phó với vô số tình huống khẩn cấp từ bên ngoài. Ở vùng Biển Đông rộng lớn này, nhiều ngư dân tàu cá vẫn thường truyền tai nhau rằng Đại Hùng như trạm y tế trên biển. Không ít lần, anh Tứ cùng anh em đồng nghiệp sử dụng các phương tiện sẵn có trên vùng mỏ để cứu hộ, đưa ngư dân bị thương hoặc sự cố bệnh tật lên giàn để bác sĩ sơ cứu trước khi chuyển về bờ tiếp tục điều trị. “Nhiều ngư dân sau khi được cứu sống đã gửi thư cảm ơn Công ty và anh em trên giàn. Đọc những lời ấy, chúng tôi thấy công việc của mình không chỉ là khai thác dầu khí mà còn góp phần là điểm tựa bình yên cho những người lênh đênh ngoài khơi”, anh kể.

Giàn trưởng Nguyễn Duy Tứ và cán bộ kỹ sư người lao động trên Giàn Đại Hùng 01

Với anh Tứ, Đại Hùng không chỉ là nơi làm việc mà còn là minh chứng cho bản lĩnh Petrovietnam. Khi các nhà thầu nước ngoài rút lui, Tập đoàn tiếp quản, làm chủ công nghệ để dòng dầu không ngừng chảy, ngọn đuốc trên giàn luôn rực sáng. “Niềm tự hào lớn nhất của chúng tôi là được thừa hưởng và nối tiếp công sức của những bậc tiền bối. Những thế hệ đã gây dựng từ giai đoạn khó khăn nhất, chúng tôi hôm nay tiếp tục phát triển Đại Hùng ngày càng lớn mạnh hơn”, anh Tứ nói.

Sau pha 3, anh Tứ nhìn về Đại Hùng với một viễn cảnh rộng mở. Đã có lúc mỏ tưởng chừng phải khép lại nhưng với thành công của các dự án vừa rồi và dự án phát triển mỏ Đại Hùng Nam đang triển khai, tuổi đời của mỏ đã được nối dài. Điều ấy không chỉ mang lại sự yên tâm cho những người ngày đêm bám trụ ngoài khơi, mà còn mở ra cơ hội cho lớp kỹ sư trẻ tiếp tục ra biển, tiếp tục chinh phục những thử thách mới.

Anh Nguyễn Duy Tứ - người giàn trưởng lặng lẽ giữa biển lớn, vẫn ngày ngày điều hành “pháo đài nổi” FPU Đại Hùng 01. Giữa sóng gió và khoảng cách với đất liền, anh cùng đồng đội bền bỉ giữ cho dòng dầu không gián đoạn, để câu chuyện Đại Hùng tiếp tục được viết thêm những trang mới rực rỡ.

Nguồn: Petrotimes